Sevgili okuyucular, linuxdan korkmamızı sağlayan o siyah komut satırını ve komutlardan bahsedeceğim.
Kullanıcının komut yazması için ve bu komutları yorumlayan programa kabuk denir. Peki neden komut satırını kullanıyoruz? Grafik arayüzde yapamadığımız şeyleri yapabilme imkanı sağlar. Daha az kaynak kullanmak sistem kaynaklarını çok daha az tüketmek için komut satırını kullanırız.
Temel komutlara başlamadan önce ;
- Alt, üst ok : Konsolda daha önceden yazılıp çalıştırılan komutları görmemizi sağlar.
- <TAB> : Otomatik olarak komutları ve dosya isimlerini tamamlar.
Temel Komutlar ; komut -parametresi
- pwd : İçinde bulunduğumuz dizinin tam yolunu gösterir.
- ls : Bulunduğumuz dizinin içindeki dosyaları listeler.
- parametreleri ; a : Gizli dosyaları listeler. | l : Dosyalar hakkında ayrıntılı bilgi verir. | R : Bulunduğumuz dizinleri ve alt dizinleri listeler. | F : Listelemeyi dizin ve dosya olarak yapar fakat dizinlerin sonuna / karakterini koyar. | h : Listeleme dizin ve dosya şeklinde beyaz renkliler dosya, mavi renkliler dizindir. | t : Değiştirilme zamanına göre sıralar.
- cp : Dosyayı kopyalamaya yarar.
- parametreleri ; -R : Alt dosyalarıyla kopyalar.
- cd : Bulunduğumuz dizini değiştirmeyi sağlar.
- cd ../ : Bir önceki dizine gitmeyi sağlar. (cd ../../ -> 2 dizin geri döner.)
- mkdir : Dizin oluşturur.
- touch : Dosya oluşturur.
- rm : Dosya siler.
- rm -rf : Dizin siler.
- parametreleri ; rf : İçindeki dosyalarla siler. | i : Silmeden onay ister. | f : Silmeden önce sormaz.
- mv : Dosyayı taşır veya yeniden adlandırır.
- chmod : Dosyanın erişim haklarını ayarlar.
- chown : Dosyanın sahibini ve grubunu değiştirir.
- reboot : Makineyi yeniden açar.
- free : Bellek hakkında kullanım yüzdelerini verir.
- df : Hard disk üzerinde kullanılan ve boş alanlar hakkında ayrıntılı bilgi verir.
- date : Sistem tarihini gösterir.
- useradd : Sisteme yeni kullanıcı ekler.
- userdell : Sistemden kullanıcı siler.
- passwd : Kullanıcının şifresini değiştirir.
- su : Herhangi bir kullanıcıya geçişini sağlar.
- sudo su : Root olmayı sağlar.
- mount : Sisteme bir disk, cd-rom ya da disket sürücü bağlar.
- umount : Sisteme bağlı bir sürücüyü ayırmaya yarar.
- man : (-help komutu aynı görevi yapar.) Kılavuz gibi yanına yazılan komutun ne için, nasıl kullanıldığını açıklar. Parametrelerini nasıl kullanacağımız hakkında bilgi verir. (Q tuşuna basarak çıkış sağlanır.)
- echo : Ekrana yazı yazmayı sağlar.
- Aşağıdaki resimlerde komut satırında nasıl yazılacağı hakkında örnekler oluşturdum.
- drwxr-xr-x 2 ecenur ecenur 4896 Ağu 26 18:48 deneme -> En baştaki karakter d ise dizin, – ise dosya, l ise linktir dosyanın türünü verir. Daha sonra gelen rwx kullanıcı (ecenur) izinlerini verir. r-x ise grubun (ecenur) izinlerini verir. -x diğerlerin izinlerini verir. 2 kaç link aldığını, ilk ecenur kullanıcı ait olduğu isim, diğer ecenur gruba dahil olduğu isim, 4896 kaç kilobayt olduğu sonra tarih saat ve dizinin adı veriyor.
- r = read okuma iznini, w = write yazma iznini, x = executable çalıştırma iznini gösterir. ‘ – ‘ karakteri ise izni olmadığını gösterir.
- u kullanıcıyı, g grubu, o diğerlerini temsil eder.
- chmod ug+x : Kullanıcıya ve gruba çalıştırma izni veriliyor.
- chmod -x : Kullanıcı, grup ve diğerlerinden çalıştırma izni kaldırılıyor.
- chmod u-w : Kullanıcı yazma izni kaldırılıyor.
- Diğer bir kullanım ise r=4, w=2, x=1 dir.
- chmod 614 : Kullanıcı yazma ve okuma izni, gruba çalıştırma izni, diğerlerinin okuma izni sağlandı.
Jpeg
Jpeg
Jpeg
Ecenur ERENGEZGİN 